BAYBURT HAKKINDA GENEL BİLGİLER

Bayburt, Türkiye Cumhuriyeti’nin Doğu Karadeniz Bölgesinde bulunan bir ildir. Yerli halkın önemli bir bölümünü Türkmen/Çepniler oluşturur. 2015 TÜİK verilerine göre ilde; merkez ilçe ile beraber 3 ilçe, 2 belediye ve 168 köy vardır.

Bayburt şehrinin adı; eski Kafkas dillerden birini konuşan Urartu/Khaldiler’in bölgeye egemen olduğu dönemlerde, Khalt (Halti) halkı arasında gerçekleşen Hint-Avrupa dilli Mitanni göçmenlerinin sızmaları sonucunda verilmiştir.

Khaltlar’ın arasına yerleşmek üzere bölgeye gelen grupların verdiği söyleniş şekliyle Bagbartu sözcüğü Mitannice’den gelmektedir.

Bayburt tarihinin bilinen geçmişi Anadolu’nun köklü kavimlerinden Azzi ve Hayasalar’la başlar. Onu Hatti, Hitit ve Urartu izler.

Günümüzde dahi; Karadeniz halkı, sahil boyunda yerleşenlerine (tamamen olmasa bile) Laz, iç ve dağlık kesimlerde yerleşenlerine Halt demektedir. Doğu Karadeniz’in iç kesimlerinde Yusufeli ile Şebinkarahisar arasında ki dağlık hat boyunca uzanan bölge; Urartu’nun Baş Tanrı’sı olan Khalt’ın izinden gidenlerin yurdu anlamına Haldiya olarak tarih boyunca adlandırılmıştır.

Bölge MÖ 7. yüzyılda ilkin Kimmer, ardından İskit akınlarına uğrar. Urartu yıkılır ve bölgeye gelen Kraliyet İskitler’i o döneme göre Anadolu’nun en büyük kenti olan Gymnias’ı kurarlar. Gymnias kentinin bugün kü Bayburt ilinin sınırları içinde ve kuzeyinde olduğu tahmin edilmektedir.

Konuyla ilgili olarak daha detaylı bilgi için Anabasis’in “Onbinlerin dönüşü” adlı kitabına bakılabilir.

Bayburt’ta Gezilecek Yerler

Sırakayalar Şelaleleri

Aydıntepe Yeraltı Şehri

Tarihi zenginliklerini, doğanın eşsiz parçalarını ilçelerine, köylerine, küçük mahallelerinde saklayan Bayburt, başlı başına keşfedilmesi gereken bir şehir…

Bayburt’un tarihi izlerine tanıklık ederken aynı zamanda farklı yaşam izlerine rastlayacağınız Aydıntepe Yeraltı Şehri, gezeceğiniz ilk noktalardan biri olabilir. Aydıntepe Yeraltı Şehri, şehir merkezine 25 kilometre uzaklıkta bulunmakta… Bölgenin en eski yerleşim alanlarından biri olan yeraltı şehri esasında birkaç yıl önce keşfedilmiştir. Yeraltı şehrinde başlatılan kazılar sonucunda birçok tarihi değer de gün yüzüne çıkarılmış durumda. Tabii bu durum şehrin turizmini hareketlendirecek önemli bir adım olmuştur.

Birçok kollara ayrılan ve her adımda heyecanlı bir yolculuk olduğunu hissettirecek olan Aydıntepe Yeraltı Şehri sizin de keşifleriniz arasında mutlaka olmalı.

Helva Köyü Buz Mağarası

Bayburt’un en güzel mağara oluşumlarından biri olan Buz Mağarası, il merkezine yaklaşık 33 kilometre uzaklıkta bulunan Helva Köyü’nde yer alıyor.

Helva Köyü Buz Mağarası’nı gezmek, keşfetmek, buradaki sarkıt ve dikitlere şahit olmak farklı bir dünyada soluk aldığınızı hissettirecek. Buz Mağarası, yöre halkı tarafından soğuk hava deposu olarak kullanılmış zaman zaman.

Bayburt her ne kadar turizm açısından gelişmemiş olsa da sahip olduğu gezi alanlarıyla keşfedilmeye değer bir şehir… Çımağıl Mağarası’nın gizemi, Bayburt Kalesi’nin veBayburt Saat Kulesi’nin tarihi değeri ve daha birçok noktası gerçekten görülmeye değer kılıyor bu şehri.

Çımağıl Mağarası

Bayburt’un gizli kalmış yeraltı dünyasına keşif yapma imkanı sunan Çımağıl Mağarası, il merkezine 35 kilometrelik bir mesafede yer alan Aşağı Çımağıl Köyü’nde bulunmakta.

Mağara, çok fazla bilinmiyor olsa da, gerçekten gizemli ve mistik bir atmosfere sahip. Uzunluğu 110 metre olup, tavan yüksekliği bazı bölümlerde 30 metreyi buluyor. Çımağıl Mağarası’nın içerisindeki sarkıtlar ve dikitlerin yanı her mağarada göremeyeceğiniz traverten basamakları, org desenli duvarlar, mağara çiçekleri, mağara incileri ve fil kulakları vardır. Esasında önemli bir gezi alanı olan mağaraya pek turist uğramıyor. Bunun sebebi, mağaranın tanıtımının çok fazla tanıtımının yapılmamış olmasıdır.

Çımağıl Mağarası’na Aşağı Çımağıl Köyü’ndeki Taşındibi Mahallesi’nden başlanıyor. Fakat zorlu bir yola sahip. Sarp kayalıklar eşliğin yaklaşık 1 saat sürüyor mağaraya gitmek. Yine de mağaranın güzelliğini gördükten sonra bu yolculuğun tüm zorluklara değdiğini hissedeceksiniz.

Dede Korkut Kümbeti

Bayburt il merkezine yaklaşık 39 kilometrelik uzaklıkta bulunan Masat Köyü’ndeki Dede Korkut Kümbeti, şehrin en gezilesi noktalarının başında geliyor.

Halk arasında Ali Baba Kümbeti olarak adlandırılan türbenin Dede Korkut’a ait olduğu düşünülmektedir. Kümbetin mimarisi incelendiğinde çok eski bir yapı olduğu anlaşılmakta. Öyle ki, 9. yüzyılla tarihlendiriliyoru. Fakat 1994 yılında geçirdiği onarımın ardından orijinalliğinden uzaklaşmıştır. Kümbet, şehrin turizmi hareketlendiren yapılar arasındadır.

Korgan Köprüsü

Halk arasında Meliğin olarak bilinen, tarihi kaynaklarda Korgan olarak geçen köprü, İpek Yolu’nun üzerinde bulunduğu için tarih boyunca önemli bir yere sahip olmuştur.

Bayburt- Akşar beldesinde yer alan Korgan Köprüsü’nün yapım tarihi kesin olarak bilinmese de 13. veya 14. yüzyılda Selçuklu döneminde yapıldığı tahmin edilmekte. Köprü uzunluğu 43,20 metre olup, genişliği 4 metreyi bulunuyor. Yapımı sırasında moloz taş ve ince yontulmuş sarı taş kullanılmıştır.

Bayburt Saat Kulesi

Bayburt Kalesi’nin hemen önünde yükselen Saat Kulesi, heybetli mimarisiyle şehir merkezinin hemen hemen her noktasından görülmektedir.

Bayburt Saat Kulesi’nin yapımı 1923’e dayanmakta… Cumhuriyetin ilan edilmesiyle yapımına başlanan kulenin inşaatı tam 1 yıl sürmüştür. Muhittin Usta adında bir taş ustası tarafından yapımına başlanmış, Rizeli İbrahim Usta tarafından tamamlanmıştır. Kulenin uzunluğu 21 metreyi bulmakta. Aynı zamanda şerefesi de mevcut. Kulenin saati ise İsviçre’den getirilmiş olup, sağlamlığını hala kurmaktadır.

Bayburt Kalesi

Bayburt Kalesi, şehrin yüksek tepelerinden birinde yalçın kayalar üzerinde inşa edilmiştir. Kale şehrin simgelerinden biridir.

Kim veya kimler tarafından yapılmış olduğu hakkında kesin bilgiler yok. Buna rağmen yapılar araştırmalar sonucunda, kaledeki ilk yapının Ermenilere ait olduğu düşünülmekte ve Bagrad Sülalesi zamanından çok önce kalenin yapılmış olduğu tahmin edilmektedir. Bayburt Kalesi, tarih boyunca birçok medeniyetin dikkatini çekmiştir. Roma, Bizans, Ermeni, Arap, Komnenos… Her medeniyetten küçük izlere taşır. Kale halk tarafından Çinimaçin Kalesi olarak da adlandırılıyor.

Bayburt Kalesi’nin dönem dönem birçok onarımdan geçtiği, hemen fark ediliyor. Kalenin içerisindeki kilise kalıntısı ve Yağlı Mağara da göreceğiniz tarihi değerler arasında.

Kop Şehitliği

Bayburt il merkezine yakın bir konumda bulunan ve Bayburt-Erzurum karayolunun yaklaşık 40 kilometresinde yer alan Kop Şehitliği, gerek yöre halkı tarafından gerekse şehre turistik amaçlı gelen ziyaretçiler tarafından gezilip görülen yerlerin ilk sıralarında yer alıyor.

Kop Şehitliği, 1916 yılında Çoruh Havzası’nda Rus kuvvetlerine direnen ve şehit olan askerlerimizin anısına yapılmıştır. Yapım yılı 1963’tür.

Şehitlik, Maden beldesindeki Kop mevkiinde bulunmakta ve kolay bir ulaşım yoluna sahip… Bu sebepten dolayı Bayburt’a gelen turistlerin gezi noktaları arasındadır.

Baksı Müzesi

Doğu Karadeniz’in sınırları içerisinde bulunan Bayburt, turistlerin çok fazla dikkatini çekmese de gezilecek, görülecek birçok noktaya sahiptir.

Bayburt’un ilk gezi durakları arasında Baksı Müzesi yer alıyor. Şehrin 45 kilometre dışında kalan, Çoruh Vadisi’ne bakan yüksek bir tepe üzerindeki Bayraktar Köyü sınırlarında bulunuyor Baksı Müzesi. Müze binası oldukça ilginç bir mimariye sahip… Müzenin açılışı 2010 yılının Haziran ayında yapılmış olupİçerisinde atölyeler, kütüphane, sergi salonları ve konuk evleri mevcut.

Baksı Müzesi’nin açılmasının en büyük sebebi, yoğun göç veren şehre sanatı yeniden kazandırmaktır. Aynı zamanda bölgenin de ekonomik hayatını hareketlendirmektedir.